Tendürek Dağı
Tendürek dağı, ülkemizdeki aktif olan tek volkanik dağdır. Ağrı dağının güneyinde bulunur. Yüksekliği 3584 metredir. Dağın tepesindeki ortalama 500 metre genişlikteki kraterden sıcak su buharıyla, çeşitli gazlar çıkar. Volkandan çıkan tüfler ve lavların çevrede bulunan Neojen yaşlı göl çökellerine gelmesi, Tendürek dağının Neojen sonlarında kuvarterner başlarında oluştuğunu gösterir.
Genellikle bazaltları içeren Tendürek dağı kraterindeki sıcak buhar, dağın henüz volkanik aktivitesinin sona ermediğini gösterir. Kraterden çıkan su buharı ve hidrojen sülfür gazı, kraterin kenar kısımlarında sarı renkte bir mineral olan kükürt oluşmasını sağlamaktadır. Bu su buharı yaklaşık 60 derece sıcaklıktadır.
Tendürek dağı volkanitleri
Tendürek dağı, Büyük Tendürek dağıyla, 3291 metrelik Küçük Tendürek dağından meydana gelen ikiz koni ile krateriyle belirgin, bunların dışında fazla sayıda koni ve kraterin bulunduğu, kuvarter yaşlı strato volkandır. 400 metre büyüklüğündeki göl Küçük Tendürek kraterinde bulunmaktadır bu kraterin kenarlarındaki 1-2 metre büyüklüğündeki çukurlardan ortalama 50 derece sıcaklığı olan su buharı çıkar.
Büyük Tendürek kraterinde de 200 metre derinliği olan çukur olmasına rağmen, burada su birikintisi bulunmaz. Buradan sürekli olarak su buharı ile bazı gazlar çıkar. Gazların içinde bulunan H2S ayrışır ve çok miktarda kükürt birikir. Günümüzde hala etkinliğini sürdüren dağ, en genç aktif yanardağ olarak bilinir.
Dağın güneyindeki Çaldıran ilçesinde merkezde bile zeminden karbondioksit gazı çıkar. Bu gazlardan alınan örneklerle yapılan çalışmalarda, bunların magma rezervuarından türemiş volkanik kökenli gazlar olduğu tespit edilmiştir. Çaldıran'a en yakın konumdaki genç volkanik dağın 25 km uzaklıktaki Tendürek dağı, gazların buradan kaynaklandığını düşündürür.
Tendürek dağının etrafında bulunan soğuk su kaynaklarında yapılan araştırmalarda yüksek oranda F bulunduğu tespit edilmiştir. Bunlar yeraltı sularıyla taşınarak zenginleşmiştir. Tendürek dağından çıkan en genç lavların Çaldıran ovasındaki alüvyonlar üzerinde aktığı görülür. Fakat Çaldıran merkezde MTA Genel Müdürlüğü tarafından yapılmış sondaj çalışmalarında alınan örneklerin 140.000 ile 490.000 yıllık olduğu belirlenmiştir. Bu örnekler 103 metre derinlikten alınmıştır. Bu Tendürek dağı lavlarının Çaldıran ovasının altında da olduğunu kanıtlar niteliktedir. Tendürek dağının en son lav püskürtme tarihi ise 1855 yılıdır.
18.01.2024 23:31:56
Tendürek Dağı ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
