Amanos Dağları

Amanos Dağları; Türkiye'de Akdeniz bölgesinde bulunan Adana bölümünde, Kahramanmaraş ve Antakya çukurluğu ile İskenderun Körfezi Çukurova arasında uzanan dağ sırasında Toros dağlarının dış yay sırasıdır. Nur dağları adıyla da anılan Amanos Dağları, güneybatı ve kuzeydoğu doğrultusunda, Kahramanmaraş yakınlarında bulunan Ahır dağının güneyinden İskenderun Körfezinin ise doğu kıyısındaki Domuz burnuna kadar uzanır.

Güneyden Asi oluğu, Amik Karasu ovası ve batıdan Çukurova'nın doğu girintisine kadar uzanır. Kuzeyden ise Ceyhan Irmağı, kuzey güneybatı istikametinde akar. Ceyhan vadisi ile Orta Toroslardan ayrılan Amanos dağlarının kuzey bölümü, Hatay İli sınırları içerisinde kalır. Yaklaşık olarak 4000 km2'lik bir alana yayılmış olan bu dağların genişliği 15 ile 30 km arasında değişirken uzunluğu ise 175 km'dir. En yüksek noktası, orta bölümünde bulunan Hatay'ın ilçesi olan Dörtyol'un doğusunda kalan Mığır tepesidir ve uzunluğu 2240 m'dir. Diğer tepeler; Amanos dağı 1738 m, İkiztepe 1720 m, Karlık Tepe 1380 m, Akça dağ 1790 m, Koçyağız tepesi 1283 m'dir. Kuzeyinde 2000 m'yi aşan tepelere rastlanmasına rağmen güney kısımlarında en yüksek noktalar 1850 m'yi geçmemektedir. Amanos Dağları 1500 ve 2000 m arasındaki yükseklikte sık ve dik yamaçlı bir dağ sırası olarak uzanır. Bazı geçit yerlerinde ise alçak düzlükler bulunur. 800 ile 1150 m arasında yer alan bu düzlükler, dar ve derin vadilerle ayrılmış aşınma ile oluşan düzlükleridir. Dağların bazı bölümleri elverişli geçitlere sahiptir. Dağların doğu ve batı yamaçlarından akan suların oluşturduğu çukurlarda bulunan bu geçitler, güneyden kuzeye doğru İskenderun ve Antakya arasında, deniz seviyesinden 650 m yükseklikte bulunan Belen geçidi ve daha kuzeyde Sakaltutan geçidi, Adana Gaziantep yolunda Gavur dağı Geçidi, Osmaniye Fevzi Paşa arasında bahçe tünelidir. Kırılmalar ve çözüntülü alanlar üzerinde yükseldiğinden dolayı doğu yamaçları diktir. Dağların etekleri, ırmakların taşıdığı birikintilerle oluşan koniler ve verimli alüvyon ovalarıyla sarılıdır.

Bu birikintilerin oluşumu bugün de sürmektedir. Ovaların en verimlileri, kıyı hattı boyunca İskenderun, Payas, Dörtyol, Ersin ve Arsuz ovalarıdır. Dağlardan çeşitli yönlerde akan suların büyük bir kısmı, kuzeyde Ceyhan ırmağına, güneyde de Karasu çayına, Amik Gölü ve Asi nehrine akar. Bu akarsuların yazın suları azalmasına rağmen, kış ve ilkbahar dönemlerinde yağmurlarla beslenir ve taşarlar. Bu dağlarda Akdeniz iklimi hakimdir. En çok yağış aldığı dönem kış ve ilkbahar aylarıdır. İklim özellikleri sayesinde, 900 m yüksekliğe kadar makiler mersin, defne, kekik, lavanta çiçeği 900 m'den sonra ise meşe, gürgen ve kayın, 1200 m'den yüksek yerlerinde kızılçam, karaçam ve sedir ormanları dağların doğal bitki örtüsünü oluşturur. Amanos Dağları krom, demir ve manganez yatakları açısından zengindir.